De 40 dagen vastelaovend van Montevideo

¨Bienvenidos a la capital Iberoamericana del carnaval¨.

Montevideo. De carnavalshoofdstad van Ibero-Amerika. Hier geen toeristische (Amerikaanse) dure afzetterij zoals in Rio de Janeiro, maar het langste carnaval van Zuid-Amerika: 40 dagen feest en activiteiten. Vergeet Brazilië, entra Montevideo!

Na een paar daagjes Colonia namen we de bus naar de Uruguyaanse hoofdstad. Eenmaal daar wachtte ons een zeer warme ontvangst. Onze gastvrouw, annex 'couchsurfhost,' Clivia stond al klaar om ons mee te nemen naar haar huis. Clivia is een open, gezellige en actieve vrouw van 59 jaar. Zij woont in Toledo, twintig minuutjes buiten Montevideo. Ze heeft een winkel (slagerij: Carnicería Santa Rita) en heeft drie volwassen kinderen (van in de dertig en precies veertig). Als het even kan reist ze de wereld over, voornamelijk Europa (waaronder Nederland en Italië). Zoals zovelen is ook zij van Italiaanse afkomst: haar vader is geboren in de provincie Genova (Genua) en is als kind met zijn ouders naar Uruguay vertrokken. Het welkom was bijzonder; het klikte meteen. Ze heeft een leuk, klein huisje. Zij geeft niet zoveel om materiële zaken en houdt vooral van reizen en het ontmoeten van nieuwe mensen... kwam dat even goed uit...

De eerste volle dag zijn we naar de Oude Stad (Ciudad Vieja) gegaan. Inderdaad zéér oud. Na de hoogtijdagen van het 'Zwitserland' van Zuid-Amerika is, zoals gezegd, het verval ingetreden en dat merk je sterk in Montevideo. In de jaren '30, '40 en '50, zo laten foto's zien, zag het er modern en netjes uit, maar tegenwoordig is het in verval geraakt. Veel wordt al gerestaureerd, maar er is nog heel veel werk te verrichten. Hoewel je het gevoel hebt in vervlogen tijden rond te lopen, bevalt dat meer dan die moderne wijken met wolkenkrabbers van Buenos Aires. Montevideo heeft een ziel, een hart, een geest en Buenos Aires is consumentisme en ongebreideld kapitalisme.... dus simpelweg saai. Een gebouw in Montevideo mag niet hoger zijn dan 21 verdiepingen en dat beperkt op een fijne manier. Intrigerend om er een middag rond te lopen...

Montevideo is wel een van de duurste steden van Zuid-Amerika. Het is er, tegen de verwachting in, zeker niet al te schoon en buiten de stad kom je zelfs enkele sloppenwijken tegen. Desalniettemin gaat het niet slecht met Uruguay. Het land is ook behoorlijk modern, vooral wat betreft infrastructuur en onderwijs, maar het ziet er gewoon allemaal wat verstoft en oud uit.

Het landschap heeft overigens wel wat weg van Nederland. Het land is voornamelijk vlak en plat, je vindt er veel koeien, het is er op een aantal plekken nat en drassig en met de grijze lucht van een dik wolkendek, die we al een aantal dagen hebben is de gelijkenis treffend...

Overal kom je nog politieke leuzen tegen, betreffende de verkiezing in november van de voormalige Tupumaru guerrilla-strijder en marxist José Alberto 'Pepe' Mujica Astori tot president. Nadat het land in 2005 voor het eerst een linkse regering kreeg van het partijenblok Frente Amplio (met de rustige, goed opgeleide dokter Tabare Vazquez aan het roer), komt er nu weer een linkse regering van dezelfde verzameling partijen. Het land is verdeeld. De onderklasse hoopt op een voortzetting van de sociale plannen van de huidige regering, die gepoogd heeft de laagste klassen te steunen. Zo kregen een paar jaar geleden alle scholieren in Uruguay van de regering een laptop cadeau. Het land is zoals gezegd verdeeld, maar ook dat is niet vreemd in Zuid-Amerika.

De Uruguayen lijken op veel punten op Argentijnen, maar zijn meer relaxt, vriendelijker en minder extravagant. De Uruguayanen houden niet zo van de Argentijnen, die toch als arrogant te boek staan, met hun cultuur van overdrevenheid, roddel en show. Een beetje Italië dus....... Uruguay is meer van het 'doe maar gewoon, dat is al gek genoeg'... Bovendien staat het land in de schaduw van zijn buur en ook al heeft het net zoveel recht op het claimen van de Tango, toch denkt iedereen meteen aan Argentijnen. Tja, het is het lot van de kleintjes.

De eerste avond zijn we naar een Llamada ('roep') gegaan, een carnavalsoptocht, die voortgekomen is uit de periode van de slavernij. Ook in Montevideo arriveerden in de 18e en 19e eeuwen slaven en zij communiceerden door middel van bepaald geroep. Het ritme heet Candombe en herinnerde de slaven aan hun Afrikaanse afkomst, vooral Angola, Congo en Mozambique. In de 19e eeuw verdween het tijdelijk, maar later kwam het weer op. Nu zijn er tegenwoordig nauwelijks nog afstammelingen van slaven in Uruguay, de meesten werden vervolgd of vluchtten. Aan de noordgrens met Brazilië vind je wel nog Uruguayanen van gemengde afkomst en zij bevinden zich nu ook in de Barrio Sur in Montevideo. Later mengde dit carnaval zich met het carnaval van de Spaanse en Italiaanse immigranten, maar de Llamadas blijven toch uniek. De optocht duurt uren - als het weer goed is, wij hadden die avond geluk - en bestaat uit diverse groepen van 'negros y lubolos', mensen met een donkere huidskleur en zij die hun gezicht zwart verven als eerbetoon. Een fantastisch spektakel van dans en tamboeroe (trom), met de diverse koninginnen als middelpunt... Carnaval in een t-shirt, 't is weer eens wat anders...

Zondag en maandag gaan we twee dagen naar de thermaalbaden van Dayman, nabij Salto, in het westen van Uruguay, waar in totaal een zevental thermaalbaden te vinden zijn. Allemaal natuurlijke bronnen met watertemperaturen van tussen de 34 en 46 graden. Onder die laatste valt ook Dayman. Met alle faciliteiten die er zijn, een uitgelezen mogelijkheid om eens goed te relaxen, lichaam en geest te laten ontspannen, voordat we via San Gregorio weer terug gaan naar Montevideo voor de drie officiële carnavalsdagen.