Cruzando tierras hermosas

Na twee dagen Valparaiso zijn we naar Isla Negra gegaan, waar Pablo Nerudo zijn mooiste en grootste huis had. Een fantastische plek, zijn wereldse verzameling van beelden tot schelpen en zijn indrukwekkende interieur is zeer inspirerend. Een uniek en apart huis...
Een dagje later zijn we naar Viña del Mar gegaan, dat aan Valparaiso vastligt. Beide steden hebben 300.000 inwoners, maar waar Valparaiso de haven heeft, heeftViña del Mar het strand. Dan wel die van de Pacific. Het waait er hard, de zee is koud...en het is veel te toeristisch. Een museum over de inheemse bevolkingsgroepen, inclusief Paaseiland, was bijzonder interessant en informatief. Maar verder is er weinig te doen, tenzij je van massatoerisme houdt en overvolle stranden. Nothing to see, time to move on...

Inmiddels passeerden ook de verkiezingen en eens te meer blijkt dat Chili een fatsoenlijk, civiel land is. Op verkiezingsdag gebeurde niks en de winnaar Piñera, evenals de verliezer Frei, spraken al meteen na het bekend worden van de resultaten over nationale eenheid en het sluiten van de rijen. Uniek in Latijns-Amerika, waar de polarisatie immers groot is. Voor Chili en zijn democratie is het goed dat de uitgebluste Concertacion nu in de oppositie komt en rechts (na vijftig jaar!) weer eens aan de macht komt. Na twintig jaar is het land toe aan verandering. De overgang naar de democratie verliep, ondanks het bestaan van grote problemen, goed en Chili staat er veel beter voor dan in 1990 na het aftreden van Pinochet. Bovendien veel beter dan de rest van het continent. Afgezien van wat vlaggewapper en toeterende auto's was het rustig. Met het zomerse weer maakt het de meeste Chilenen volgens mij weinig uit. Hoewel sommigen bezorgd zijn over het feit, dat de centrumkandidaat Piñera gesteund wordt door erg conservatieve en rechtse fracties (waaronder de R.K. Kerk). Maar met Chili komt het wel goed...

We waren blij, dat we na drie dagen weer verder konden gegaan. Naar Valdivia ditmaal. Het zat eerst niet in de planning deze plaats te bezoeken, maar om de lange reis naar Chiloè enigszins te breken, besloten we daar halt te houden. Gelukkig hadden we een couchsurfer weten te bereiken, zodat we een slaapplek hadden. De reis ernaartoe is zo'n 13 uur, maar valt reuze mee omdat de weg ernaartoe prachtig is. Je merkt daar ook, hoe leeg Chili eigenlijk is. Zeker als je bedenkt dat Chili evenveel inwoners heeft als Nederland (ook 16,6 miljoen), maar dat qua oppervlak het land zo'n 19 keer zo groot is.

Valdivia is een kleine stad van zo'n 120.000 inwoners. Door de universiteit is het toch een levendige stad. Ons tijdelijke onderkomen bevindt zich op de Calle Carlos Anwandter en eenmaal daar aangekomen.......was er niemand. Na een half uur wachten, maakte de Belgische huisgenoot de poort open. Binnen vijf minuten was hij weer weg naar zijn werk (zowel hij als onze gastheer Ricardo geven les op de uni) en waren we alleen in het huis en hadden we de sleutel. Dat alles op basis van goed vertrouwen... en maar goed ook. Het leuke aan couchsurfing is niet alleen het feit, dat je mensen leert kennen en goede gesprekken hebt, maar vooral dat de relatie gastheer-gasten niet gebaseerd is op geld... Er draait al zoveel alleen om geld en het is vaak belachelijk hoeveel je moet betalen voor enkel een bed. Als je 's avonds aankomt en 's morgens weer vertrekt zou je toch geen 50 euro hoeven te betalen voor enkel alleen een bed? Een B&B is al anders dan een hotel, maar het principe is hetzelfde. Veel mooier en leuker is om een gelijkwaardige relatie op basis van vertrouwen te hebben, waarbij je elkaar kunt leren kennen zonder dat er een administratieve muur tussen staat...

Valdivia is verder een leuke, kleine stad die gesticht werd door Pedro de Valdivia, maar na de onafhankelijkheid van Chili verwaarloosd werd... totdat een groep Duitse immigranten er arriveerde en sindsdien staat Valdivia bekend om zijn Duitse immigranten, net als andere plaatsen in de buurt (zoals Osorno). Het verschil is, dat de Duitse immigranten die naar Valdivia kwamen geen arme 'sloebers' waren, maar rijke lieden met goede functies in het Pruisische rijk. Ze vertrokken uit Pruisen, omdat ze teleurgesteld waren in het nieuwe Duitsland, dat na een liberale opleving erg conservatief werd. En dus zochten ze een nieuw heim in Chili. Wat een reis...
In Valdivia stichtten zij onder meer een brouwerij (Cerveceria Andwandter). Nu herbergt de stad nog steeds een Duitse school (waar Duitse les gegeven wordt) en brouwerij Kunstmann, maker van een van de bekendste bieren van Chili. In het voormalige huis van de familie Anwandter is er een museum over lokale cultuur en die van de Duitse immigranten. In het nabijgelegen museum van de onderzoeker Rudolf Amandus Phillipi, die veel onderzoek heeft gedaan in Chili (van Chiloé tot de Atacama-woestijn) en in zijn museum vind je zijn collectie opgezette insecten en beesten.

Valdivia ligt op een prachtige locatie, aan de monding van een aantal rivieren. Aan de andere kant ligt het eiland Teja, waar de musea gelegen zijn. Zoals elke stad heeft ook Valdivia een centrale markt met artesania. Het enige dat het geheel ontsierd, is de verschrikkelijke, moderne toren aan de rivier... een casino, hotel en wellnesscentrum. Het mooist van alles is, dat je in de rivier zeeleeuwen vindt... Op een gegeven moment zagen we, met onze voor de natuur ongetrainde Europese ogen, een hoop afval op een ponton in het water liggen... maar dat bleken zeeleeuwen te zijn. Fantastisch!

's Avonds hebben we gezellig gekletst met Ricardo en genoten van de lokale bieren. Toevalligerwijs gaat hij binnenkort promoveren aan de Universiteit van Gent (de komende drie jaar). Bovendien wil hij zijn scriptie in het Nederlands schrijven... Hij is al eens in Nederland geweest en vond het er fantastisch. De komende drie jaar is hij in elk geval in de buurt. Een leuke ervaring en het bed waarin Elena en ik sliepen, was beter dan alle hostels tot nu toe...

De morgen erna vertrokken we vroeg voor de bus richting Castro, Chiloé. Deze trip duurt zo'n zeven uur! Mede omdat je met de veerboot over moet steken naar het eiland... Erg indrukwekkend, want de natuur in Chili is overal... gelukkig maar.
Castro is de 'hoofdstad' van het eiland en heeft zo'n 40.000 inwoners, maar komt echter vooral over als een dorpje. De houten kathedraal is een lust voor het oog (vooral van binnen). Het eiland heeft 18 kerken, die op de werelderfgoedlijst van de UNESCO staan. Een paar hebben we er uiteindelijk gezien, ze zijn werkelijk fenomenaal.

Overigens betekent 'Chiloé' in de lokale inheemse taal 'land der meeuwen'. Het eiland is 'magisch', zoals de mensen er zelf zeggen. In Castro en Mechuque vind je nog huizen, die op palen zijn gebouwd. Voorheen was dat een gebruikelijk iets, maar de aardbeving van 1960 - de zwaarste ooit gemeten - veranderde alles, waardoor men landinwaarts is gaan bouwen. Eten kun je er ook goed. Naast de 250 soorten (natuurlijke) aardappelen is er ook Curanto, een gerecht dat in de grond wordt gemaakt (daarover later meer). Ook de vis, kabeljauw en zalm smaakt uitstekend en is er spotgoedkoop...

Een dag later hebben we een excursie naar het eiland Machuque gemaakt - naast het grote eiland Chiloé, liggen er nog 40 kleinere eilandjes omheen - waar een klein bootje ons naartoe bracht. Echt arm zijn de mensen er niet, maar op dit kleine eilandje is weinig en in de winter kun je enkel binnen zitten. Onze superenthousiaste gids bracht ons nog langs een tweetal dorpen met twee van de genoemde achttien UNESCO-kerken en op de terugweg langs een indrukwekkende waterval. Een interessante excursie met een boel Chilenen, drie Italianen, twee Chileense Canadezen (midden jaren zeventig vertrokken vanwege de dictatuur van Pinochet). Het was nog gezellig ook (de wijn vloeide overigens rijkelijk). 's Avonds zijn we uit geweest met twee jonge Chileense stellen en ook dat maakt het reizen zo mooi... Elkaar leren kennen...Velen denken overigens, dat Elena en ik uit Spanje komen (vanwege het accent, ook al heb ik later geprobeerd het Chileense accent over te nemen). Aan de ene kant een compliment voor ons Spaans. Maar Chilenen zijn niet zo verzot op Spanjaarden. Die staan namelijk te boek staan als discriminerend jegens 'Latino's'. Uiteraard zijn Amerikanen ook niet geliefd, maar Italië en Nederland dan weer wel (al heb ik ze maar niet verhaald over de Blonde Malloot uit Venlo). Een gezellige avond en zo ontdek je, dat de verschillen tussen ons toch bijzonder klein zijn. Met tolerantie, wederzijds begrip en openheid kom je een stuk verder. Het verschil zit 'm in het feit, dat de oudere Chilenen buiten Santiago erg conservatief zijn. Wat dat betreft, beleven zij vaak nu pas de generatiekloof die bij ons in de jaren '60 en '70 heeft plaatsgevonden. Elk emancipatieproces heeft tijd nodig...

Een dagje later waren we weer vroeg op voor de bus naar Ancud (de tweede stad). Die ligt in het noorden van Chiloé. We hebben er eventjes rondgelopen. Er is onder meer het Fort San Antonio, dat gebouwd is door de Spanjaarden. Om drie uur hadden we een excursie naar de pinguïnkolonie van het eiland. Chiloé is uniek wat betreft zijn pinguïns. Het is de enige plaats ter wereld waar twee soorten pinguïns, (de Magallanes en Humboldt) in de zomer (dus december-februari) samenkomen. De Magallanes (de naam verwijst naar de Straat die Chili van Antarctica scheidt) gaan na het uitkomen van de kinderen, die in maart en masse naar de zee gaan op zoek naar vis, naar het zuiden, terwijl de Humboldt naar het noorden gaan, richting Peru. Ze verschillen overigens enkel in uiterlijk, maar we hebben ze met ons bootje toch kunnen spotten, alsmede een groot aantal vogels (vraag me niet naar de namen, geen idee). Interessant was het zeker, maar het was allemaal bijzonder slecht georganiseerd. Er is een lokaal conflict tussen de booteigenaren, de touroperators en de gemeentelijke verordeningen. Daardoor mocht een aantal mensen eigenlijk niet vertrekken. Je hoorde verschillende verhalen, maar ik kreeg de indruk dat het gewoon slecht georganiseerd was. Een aantal 'locals' vertelde ons, dat de overheid afwezig is. Zelfs het strand niet schoonhoudt (auto's parkeren er gewoon) en geen afval ophaalt. Het strand valt weer niet onder jurisdictie van de politie, maar de marine. Een hoop gedoe en allemaal bijzonder weinig in het belang van de ecologische balans. Achteraf gezien, hadden we dit beter niet kunnen doen, want ik vrees dat het geld niet daarheen gaat waar het naar toe zou moeten gaan. Het ergste van alles was het feit, dat er die middag, net de dag ervoor (en ik wil niet weten hoe vaak) een zeehond in de netten van de vissers terechtkwam. Deze werd naar het strand versleept en voor afval achtergelaten, totdat een meisje verhaal ging halen. Ik heb daarna nog tegen een of andere gast van natuurbeheer gezegd dat ze dat arme beest - dat nog wel ademde, maar niet meer reageerde - op zijn minst naar zee konden brengen, maar nee hoor, geen reactie. Een lokale visser heeft geprobeerd de zeehond te reanimeren, maar het baatte niet. Daarna lag het beest opnieuw in het gras... en de dienstdoende vent van de opzichters herhaalde maar, dat het niet zijn verantwoordelijkheid was... Hij groef een graf, maar deed vervolgens niks. Elena en ik waren hierover bijzonder geïrriteerd, maar het illustreert eens te meer het afschuiven van competenties. Zeer treurig...

Veel later dus dan gepland, gingen we terug en ook al was de sfeer een beetje verpest, we konden toch niet genieten van de eveneens prachtige westkust van het eiland. Normaal regent het er veel, maar vandaag was het er zonnig en aangenaam. We hadden ons voorbereid op kou, maar het was er die dagen toch lekker 18-24 graden. Eenmaal terug op het busstation waren we net op tijd om voor het sluiten onze backpacks op te pikken, kaartjes te kopen voor de een-na-laatste bus naar Puerto Montt (op het vasteland) en ook alvast voor de reis naar San Carlos de Bariloche, Argentinië, de morgen erna om 8.30 u. Om 23.00 u. waren we in Puerto Montt. Ook al hadden we dit keer geen hostel geboekt (hier ook geen couchsurfers te vinden), nog voordat we onze backpacks hadden, kregen we al een aanbieding. Er zijn namelijk veel Chileense families die hospedaje aanbieden en waar je dus in een vrije kamer in hun huis kunt overnachten. De mevrouw noemde een keurige prijs (het kost uiteindelijk ook in Chili niet veel). Eigenlijk hadden we om 23.00 u. ook geen zin meer om te gaan zoeken. Zeker niet met een bus naar Argentinië slechts 9 uurtjes later...... En zo gaat dat in Chili. Iedereen biedt overnachting en eten aan...